Figurka oficera polskich huzarów w skali 90 mm jest tematem tej recenzji „In-box”. Huzarzy w Wojsku Polskim to zjawisko rzadkie, wyjątkowe. Dwa pułki huzarskie epoki napoleońskiej powstały po zwycięskiej wojnie 1809 roku w Księstwie Warszawskim. 10 pułk huzarów sformowano w Wielkopolsce, a 13 w Małopolsce. Obydwa wzięły udział w kampanii rosyjskiej 1812 roku okrywając się chwałą.
Polskie pułki huzarów epoki napoleońskiej
Powstanie pułków huzarów, bardzo drogich ze względu na koszt bogatego munduru, wiązało się jednej strony ze zdobyciem austriackich magazynów mundurowych a z drugiej strony z chęcią asymilacji dużej liczby Polaków z Armii Austriackiej, którzy w wyniku wojny 1809 roku przeszli do Wojska Polskiego z bagażem i mundurami.
Rola pułków lekkiej kawalerii, w tym huzarów polegała na rozpoznaniu i osłonie własnych wojsk i na uniemożliwianiu takich działań kawalerii przeciwnika. Pułki huzarskie, dzięki doskonałemu wyszkoleniu i koniom z reguły wygrywały starcia z jazdą przeciwnika, świetnie sobie radziły z kozakami.
Obok – szef szwadronu 10 pułku huzarów, fragment ilustracji Ryszarda Morawskiego
Ubiór huzarów składał się z bogato szamerowanych i obszywanych mundurów. Kurtka czyli dolmen, zapinana , zależnie od wielkości munduru, na 18-20 rzędów po pięć guzików była okrywana luźno zarzucana na lewe ramie „kurtką zwierzchnią”: mentykiem. Mentyk był obszyty barankiem. Nakryciem głowy było czako. Z powodu dużego podobieństwa mundurów do tych noszonych przez nieprzyjaciela, kita czaka polskiego huzara była pochylona do przodu, wąska i z opadającym włosiem. Innymi cechami narodowymi munduru polskiego huzara epoki napoleońskiej były karmazynowe podszycie mentyku, oraz kołnierzy i wyłogów rękawów. Na szabeltasie (skórzanej torbie noszonej przy szabli) widniał wizerunek polskiego orła.
10 pułk huzarów
Pułk sformowany na przełomie wiosny i lata 1809 roku w Wielkopolsce. 10 pułk huzarów słynął z brawurowej postawy podczas walki i z umiejętności „dobrej zabawy”. Gembarzewski podaje:
„Pułk jego należał do najwaleczniej-szych lecz zarazem i do najswawolniejszych w całej armii, tak co do oficerów jak i żołnierzy.”
Jego legendarny dowódca, Pułkownik Jan Nepomucen Umiński, 17 lipca 1812 roku tak pisał znad Dźwiny:
„Pułk 10-ty jazdy polskiej umiał sobie ciągle zasługiwać na szacunek wodzów francuskich, równie jak i u wszystkich wojsk sprzymierzonych. Nazywają go «le brave Regiment» (pułk waleczny). W dowód tego jest zawsze w przedniej straży, począwszy od granic aż do Dźwiny. Żadna akcya, mimo przewyższającej zawsze siły nieprzyjaciela, nie była bez chlubnego na stronę naszą zwycięstwa, szczególniej atoli nad samą Dźwiną. Opatrzność zdawała się sprzyjać naszej sprawie. Pułk wspomniany uderzył na kolumnę z piechoty i jazdy złożoną, którą po długiej i zaciętej walce do nagłego cofania się zmusił i wielu jeńców zabrał. Do tej chwili strata tego pułku wynosi 24 zabitych, 78 rannych i 18 w niewoli, reszta zdrowi i na dobrych koniach pod bronią ciągle ścigając nieprzyjaciela, którego stratę łatwo sobie wyobrazić można… Wiele oficerów, podoficerów i żołnierzy do krzyża legii honorowej jest podanych. Generał dywizji Sebastiani, pod którego rozkazami pułk z chlubą zostaje, żadnego rozkazu dziennego nie opuści, w którym by zasłużonej każdemu nie oddał sprawiedliwości.”
![zloci-huzarzy żołnierze 10 pułku huzarów]()
Huzarzy 10 pułku, ilustracja Bronisława Gembarzewskiego
Pułk wsławił się także kolejnymi walkami kampanii rosyjskiej 1812 roku, szczególnie w wielkiej bitwie kawaleryjskiej pod wsią Siemienowskaja, gdzie przez 2 godziny wykonywał szarże i odwroty pod niemiłosiernym ogniem artylerii rosyjskiej. Tydzień później, 14 września 1812 roku jako pierwszy wkroczył do zdobytej Moskwy, 202 lata po chwalebnym zajęciu miasta prze husarię hetmana Żółkiewskiego. Po odwrocie spod Moskwy resztki pułku zostały wcielone do 13 pułku huzarów.
Huzarzy 10 pułku byli nazywani złotymi huzarami, ze względu na złote szamerunki i zdobienia oficerów (żółte u huzarów). Nosili oni czaka czarne, z czarną kitą. Obszycie mentyka z czarnego baranka dopełniało cech wyróżniających mundur 10 pułku huzarów.
13 pułk huzarów
Pułk powstał na terenie Małopolski w czerwcu 1809 roku. Dowodzony przez Pułkownika Józefa Tolińskiego słynął z dobrego wyszkolenia i dyscypliny. Już na początku służby zasłużył na pochwały JO. Ksiącia Wódza Naczelnego. Tak opisuje go gen. Chłapowski, naoczny świadek akcji pułku pod Smoleńskiem:
„Brygada jazdy pod dowództwem ks. Sułkowskiego bardzo przyjemne na mnie zrobiła wrażenie. Śliczny lud, żołnierska prawdziwie postawa, doskonałe konie. Widziałem tego dnia tylko pierwszą brygadę, którą składali huzarzy Tolińskiego srebrne, jak je nazywano, dla różnicy od pułku Umińskiego, który miał takie same mundury, tylko ze złotem…”.
Pułk ocalał z klęski moskiewskiej i wcielono do niego resztki 10 pułku huzarów. Po kapitulacji Drezna w listopadzie 1814 pułk nie uległ namowom powrotu kraju wybierając niewolę, zamiast zdrady Napoleona.
Ubiór żołnierzy 13 pułku różnił się od noszonego w 10 pułku kolorem srebrnym szamerunków i ozdób oficerskich (białym zwykłych huzarskich), niebieskim czakiem , białą kitą i białym barankiem obszywającym mentyk.
![części figurki huzara Pegaso 90mm wszystkie części figurki]()
Figurka polskiego oficera huzarów Pegaso Models
Figurka firmy Pegaso Models w skali 90mm przedstawia oficera w stopniu kapitana z 10 pułku huzarów. Nazwa: Polish Hussar Officer, 1814, tak jak w przypadku i innych polskich figurek napoleońskich Pegaso (patrz recenzja figurki szwoleżera 54mm), jest myląca. W 1814 roku nie było już 10 pułku huzarów. Jego niedobitki zostały wcielone do 13 pułku. Figurka może zostać bez problemu wykonana w barwach 13 pułku, przez zmianę kolorów odpowiednich elementów munduru.
Rzeźbiona przez nestora polskich rzeźbiarzy figurek, Piotra Górkiewicza przed wielu laty, jeszcze dzisiaj znajduje się w sprzedaży w ofercie tej prestiżowej firmy. Nawet na słabej ilustracji pudełkowej widoczne są jej mocne atuty, zawadiacka huzarska poza i odwzorowanie fałdów munduru, jak i perfekcyjne dopracowanie detali.
Po porównaniu z dokumentacja (Morawski & Wielecki) nie znalazłem żadnych błędów ani uproszczeń. Niejasny jest dla mnie typ szabli, prawdopodobnie przerobiona szabla huzarska lub lekkiej jazdy, co jest możliwe u oficera – może ktoś z czytelników pomoże wyjaśnić te sprawę? Detale odwzorowane są aż do pojedynczych zawijasów szamerowań i szwów na rękawicach. Faktura i pomarszczenia munduru, pasa oficerskiego i wszelkich ozdób są moim zdaniem bezbłędne i bardzo realistyczne. Figurka jest najpewniej wzorowana na postaci z tablicy 20 tej książki (patrz ilustracja na początku recenzji) , z tym ze stopień zmieniono z szefa szwadronu (podpułkownika) na kapitana.
![korpus i ręce figurki dolmen i czako]()
Spasowanie części jest dobre. Musiałem lekko podgiąć jedną z połówek mentyku, aby uzyskać dokładne dopasowanie. Podział części ułatwi malowanie (osobno odlany mentyk)
![mentyk huzara części mentyka]()
![ekwipunek huzara ładownice, szabeltas itd.]()
Wadami figurki są nieliczne braki odlewu. Ukruszony mały odcinek zawiniętego sznura od pasa oficerskiego zwisający na lewym boku rajtuzów, kilka słabiej odlanych guzików. Nie są to wady nie nadające się do szybkiego poprawienia przez średnio zaawansowanego modelarza.
![rajtuzy huzara Pegaso miejsce uszkodzenia części]()
Czy warto kupić figurkę huzara Pegaso Models?
Czy warto kupić monumentalną figurkę ze stajni Pegaso? Odpowiedzieć na to pytanie może sobie tylko sam modelarz. Ja ograniczę się tylko do sugestii. Figurka nie jest odpowiednia dla początkującego modelarza. Wielkość, cena, poziom skomplikowania montażu i malowania stawiają duże wymagania. Figurkę mogę polecić co najmniej średnio-zaawansowanemu modelarzowi o zasobniejszym portfelu. Dla wielbiciela okresu napoleońskiego, może być ona perełką, centralnym obiektem w kolekcji Wojska Polskiego Księstwa Warszawskiego.
Figurkę oficera polskich huzarów Pegaso Models można kupić w sklepie modelarskim Adalbertus.
Literatura
Bronisław Gembarzewski „Wojsko Polskie 1807-1815”, Gebethner i Wolff, Kraków 1905 (reprint – Kurpisz)
Ryszard Morawski i Henryk Wielecki, „Wojsko Księstwa Warszawskiego – Kawaleria”, Bellona, Warszawa
Popularne wyszukiwania:
- figurki zolnierzy pegaso models
- figurki żołnierzy napoleońskich
- figurki do sklejania
- pegaso models sklep
- huzarow
- napoleonski kurtka
- Gembarzewski
- mundury polskich napoleończyków
- pegaso ciezar
- pegaso models details